ابریشم هندی، برهان

ابریشم هندی یا برهان (در خوزستان ابریشم نامیده می شود)

نام علمی: Albizia lebbeck

نام های دیگر: Siris tree، Rattle pod، Woman's tongue tree

ابریشم درختی با ارتفاع 30 متر در مناطق بومی (Native lands) بوده، ولی در ایران به ندرت تا 12 متر می رسد. این درخت به طور گسترده در طول خیابانها برای تهیه سایه مورد استفاده قرار می گیرد. برهان درختی از تیره بقولات (Fabaceae syn. Leguminosae) و زیرتیره Mimosoideae می باشد، ولی برخی از رده بندی ها زیرتیره Mimosoideae را تیره ای مجزا به نام Mimosaceae در نظر می گیرند. این درخت نیتروژن هوا را به کمک باکتری های جنس ریزوبیوم تثبیت کرده و موجب حاصلخیزی خاک می گردد.  

     نام جنس ابریشم به افتخار طبیعت شناسی ایتالیایی به نام فیلیپو دگلی آلبیزی (Filippo degli Albizzi) آلبیزیا (Albizia) گذاشته شده است. ریشه لغوی واژه Woman's tongue tree جالب است، در این کلمه که به معنی درخت زبان زن است، صدای تق تق غلاف های برهان ناشی از وزش باد و برخورد غلاف ها به هم، به زیاد حرف زدن زنان تشبیه گردیده است.

    سیستم ریشه برهان کم عمق و گسترده است، و به همین دلیل برای پروژه های نگهداری خاک و مبارزه با فرسایش مناسب است. برگها مرکب دوبارشانهای (Bipinnate compound) بوده و به صورت متناوب روی ساقه های استوانه ای خال خالی مستقر هستند. گل آذین های سرسان کمی بعد از ظهور برگ های جدید ظاهر می شوند. گل های خوشبوی آن دارای پرچم های بیشماری است. میوه به صورت غلاف یا نیام (Pod or legum) بوده و چرم مانند است. غلاف های ناشکوفای (Indehiscent) ابریشم حتی با ظهور گل های جدید روی درخت می مانند. بذرهای ابریشم سخت و قهوه ای رنگ هستند. در برخی نواحی جهان از بذرهای آن برای تهیه لوازم آرایشی به عنوان یک هنر و نیز سرگرمی استفاده می شود.
     این درخت بومی افریقا و آسیای گرمسیری (Tropical asia) است. در بسیاری از نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان مورد استفاده قرار می گیرد. در ایران در استان های خوزستان (اهواز، دزفول، شوشتر، آبادان و ...)، بوشهر، فارس و هرمزگان کاشته شده است. در دانشگاه رامین، این درخت را می توان در بین محوطه کلاسی قدیم و کتابخانه، و در مسیر محوطه کلاسی قدیم به سمت مدیریت مشاهده کرد.
     این درخت خاک های حاصلخیز با زهکشی خوب را ترجیح می دهد، ولی می تواند در خاکهای فقیر نیز رشد کند. در خاک های رسی سنگین با زهکشی ناکافی با مشکل مواجه می شود. دامنه وسیعی از واکنش خاک (Soil reaction = Soil pH) را می تواند تحمل کند. اجتماعات قوی میکوریزا با ریشه های برهان، قابلیت جذب فسفر را بالابرده است، به طوری که با افزودن کود فسفره به خاک، درخت واکنش خاصی نشان نمی دهد.
    هر چند که می توان بدون تیمار این درخت را تکثیر کرد، ولی به علت اینکه بذرها دارای پوشش سخت و مومی هستند، بایستی عمل خراش دهی (Scarification) روی آن ها انجام شود، تا نتیجه بهتری بدست آورد.

عکس از بلوار طباطبایی در دزفول

Photo from Tabatabei BLVD, Dezful, Khuzestan, Iran